Amerikan Mafyasi
Uzun yillardir , Amerika Birlesik Devletlerinde yasadigim icin simdiden sizlerden yapacagim Turkce gramer hatalari icin ozur dilerim.
Oncelikle Amerikan Mafyasinin dogusunu ele alacagim.Italyan gocunden oncede suc ceteleri vardi ama mafia kavraminin yeni kitaya gelisi 1861 de baslayan italyan gocu ile basladi.Buyuk Italyan gocu 1920 lere kadar surdu.Italyan mafyasi sadece Amerika Birlesik Devletlerine gelmedi tabii ki, aralarinda Italyan mafyasina mensup olanlar bilhassa Sicilyalilar basta Guney Amerika olmak uzere Avustralya,Kanada olmak uzere bir cok ulkeye goc ettiler.Mafya sadece ABD'de degil Brezilya,Arjantin,Sili,Kolombiya,Venezuela,Uruguay,Meksika gibi ulkelerde etkili oldu.Avrupa'da Belcika,Almanya ,Isvicre yogun Italyan gocmeni olan ulkelerde de filizlendi.Hatta ulkemizde has has ekilen yoreleri ziyaret eden Sicilya kokenli yabancilar, Afyon ilinden aldiklari hammaddeleri Sicilya adasindaki fabrikalarinda islediklerini biliniyor.
Mafya kavrami ilk kez ABD'de Lousiana eyaletinin New Orleans sehrinde cikmistir.Iklimin Sicilya'yi andirmasi, bu bolgede yasayan Fransiz kokenli gocmenlerin Katolik olmasi sebebi ile bu sehir yogun sekilde Italyan gocunu almistir.Bir baska yogun Italyan gocunu alan sehir Florida eyaletinin liman sehri Tampa olmustur. Ama Italyan gocmenlerin buyuk cogunlugu New York sehrini secmislerdir,burdan da Pittsburg,Boston,Baltimore,Chicago,Omaha,San Francisco,Los Angeles,St.Louis, Kansas City, Buffalo,Detroit ,Philadelphia gibi sehirlere gecmislerdir.
Don Vito Cascio Ferro organize Italyan-Amerikan mafyasinin kurucu babalarindan biridir.Diger ikisi Salvatore Maranzano ve Salvatore Lucania( ya da bilinen adi ile Charlie Lucky Luciano) dur. Don Vito 1901 yilinda New York'a yaptigi ziyaret ile mafya fikrini , bu yeni ulkeye tasimistir.Don Vito Amerika Birlesik Devletlerine gelmeden once Sicilya'nin Palermo sehrinde onemli bir mafioso idi.New York'a gelince Harlem bolgesine yerlesti ve burada Sicilya adasinin Corleone kasabasindan goc etmis Morello kardeslerin cetesi ile isbirligi yapti.Bu cetenin lideri Giuseppe Morello ve o donem New York sehrinin en onemli mafya lideri Ignazio 'Lupo kurt' Saietta hep beraber sahte Amerikan Dolari basimi isinden , is yeri sahiplerinden harac toplama , kumar gibi klasik mafya gelir sektorlerine girdiler.Don Vito Cascio Ferro'nun basi bir cinayet sebebi ile derde girince,geri Palermo'ya kacti ama ABD'yi aklindan cikaramadi. 1924 yilinda yine kendisi gibi onemli mafya gecmisi olan Salvatore Maranzano'yu New York'a yolladi. Amac Don Vito'nun temsilcisi gibi New York'ta calisip,ust kurmakti. Malesef Don Vito kendi ulkesi Sicilya 'da iktidara gelen Fasist Benito Mussolini yonetiminin Mafya faaliyetlerine son vermesi icin gorevlendirdigi Cesare Mori'nin kurbani oldu ve hapse gonderildi.1929 yilinda 50 yil hapis cezasi aldi ve 1943 yilinda dogal sebeblerden hayata gozunu yumdu.
Hemen burada kisaca New York City hakkinda kisaca bir bilgi vermek istiyorum.Zira aranizda New York'u gormeyen cok kisi oldugunu tatmin ediyorum. New York eyaletinin baskenti Albany sehridir.Yine bu eyaletin en buyuk sehri New York City'dir. New York eyaletinin ikinci buyuk sehri ise Buffalo sehridir.New York City bes bolgeden olusur. Manhattan Island,Brooklyn, Staten Island, Queens ve Bronx . Son bahsettigimiz Bronx bolgesi Manhattan adasinin hemen kuzeyine duser ki burda yer alan Harlem semti mafya faaliyetleri ile unludur.
Salvatore Maranzano, Sicilya adasinin bati ucundaki Castellammare Del Golfo adli sehrinden olmasi dolayisi ile Brooklyn de bu sehirden olanlarin Castellammare Klan'ina katilmistir.Bu klan'da Joseph Bonanno ki ileride bu ailenin 26 yasinda en genc babasi olacaktir O'da 1924 yilinda kacak olarak Kuba'dan Tampa sehrine girmis, Brooklyn 'e yerlesmistir.Bu klanin bir baska onemli ismi Stefano Magaddino ( Joseph Bonanno'nun kuzeni olur) Buffalo'da onemli bir mafya sefidir bu donemde.Diger bir mafya sefi Gasparino Milazzo yine bu sahsiyette Castellammare Del Golfo sehrindedir ,Michigan eyaleti Detroit sehrine goc etmistir.Illinois eyaletinin Chicago sehrinde ise Joe Aiello yine bu klana mensuptur.1929 yilina gelindigi zaman Joe' Boss patron ' Masseria New York'un en buyuk Mafya babasidir.Geleneksel olarak Manhattan adasinin Mulberry Street yani Little Italy ( Kucuk Italya ) denilen bolgesini kontrol eden en buyuk mafya babasi sayilir.Ornek Gambino ailesinin basina gecen John Gotti merkezini New York'un Kucuk Italyasina tasimistir.Castellammare Klani Joe Masseria'ya itaat etmeyince Castellammarese War dedigimiz catisma patlak vermistir.Bu savas ileride cokca deginecegimiz cok onemli mafya isimlerini ilk kez karsimiza cikarmistir. Bu savasin baslamasi ile Salvatore Maranzano bu klanin basina gecmistir. Salvatore Maranzano diger capulcu mafyadan ayri tutmak gerekir.Giyimi ,kusami tavirlari ile daha cok bir banker bir isadami goruntusundedir.1960'larda Mafya aleyhine ilk kez taniklik yapan Joseph Valachi'nin anilarindan kaleme anilan Valachi Kagitlari adli kitaptan okudugumuz kadari kendisi Roma imparatorlugu ve Julius Caeser konularinda uzman ve Italyan lisanina hakim oldugunu goruyoruz.Castellammarese War catismasinda Salvatore Maranzano'nun yardimcisi Joseph' Joe Bananas' Bonanno oldugunu dikkatinize sunarim.
Joseph ' boss patron' Masseria klasik egitimsiz mafya babasi idi, istahi ile masada ne varsa silip supuren doyumsuz bir yapida idi.Sizlere tavsiyem Mobsters adli Amerikan filmini izlemeniz, bu savasi daha iyi anlatan bir film gormedim.Bu savasin basinda 1929 yilinda Joe Masseria'nin muteffikleri oldukca kuvvetli Chicago'dan Al Capone,Charles'Lucky' Luciano,Albert 'Mad Hatter" Anastasia,Vito Genovese,Alfred Mineo,Willie Moretti,Joe Adonis,Frank Costello gibi onde gelen gangster'lerde savasin basinda kazanmasi buyuk ihtimal gibi gorunuyor ? Ama kagit uzerindeki hesaplar tutmuyor tabii ki . Diger cephede Salvatore' Little Caeser' Maranzano ( bu arada little caeser adli 1930 yillarin klasik filmini de izlemenizi tavsiye ederim ama bulmasi oldukca zor bir film) hemen O'nun altinda Joseph " Joe Bananas" Bonanno, Stefano " Undertaker" Magaddino,Joseph " old man" Profaci,Joe Aiello yer aliyorlar.
Hemen burada iki kavrami one cikarmak lazim. Mustache Petes ve Young Turks. Salvatore Maranzano, Joe Masseria gibi yasli ve gelenekci kesim mafioso Mustache Petes olarak anilir, bunlarin karsisinda Charles Luciano, Vito Genovese gibi genc ve yenilikci Young Turks grubu var.Ama dikkat ederseniz Castellammarese War'da bunlar icice savasa giriliyor.
Burada savasin detaylarina girmeyecegim, yalniz savasin sonunda Charles " Lucky" Luciano ve Vito Genovese Masseria'yi birakip Maranzano'ya katilirlar. Brooklyn sehrinin Coney Island semtinde Nuova Villa Tammaro adli lokanta da Scarpato ailesinin islettigi bir mekanda Charles Luciano ,Boss Masseria ile bulusup yemek yer ve kagit oynarlar.Klasik sahnede Lucky Luciano izin isteyip tuvalete gidince iceri giren Albert Anastasia, Benjamin" Bugsy" Siegel, Vito Genovese ve Joe Adonis ( Giuseppe Doto gercek adi ismini Amerikanlastirmis ,saclarini sac jolesi ile arkaya tarayarak klasik mafya sac seklinin yaraticisi olmustur) lokantaya girip Masseria'yi oldururler.Cesitli kaynaklara Dutch Schultz ve Ciro " Enginar Krali" Terranova da bu saldirada disarda arabada beklerler hatta Ciro Terranova cok heyecanlanip kacis arabasini calistiramaz direksiyona Hollandali Schultz ( Arthur Flegenheimer ) gecer.15 Nisan 1931 deki bu suikastin ardindan bir yil sonra bu lokantanin sahibi Scarpato'da oldurulur.Motiv yine intikam olsa gerek.Francis Ford Coppola'nin Godfather part 1 ( Baba 1 ) de Michael Corleone'nin Louis lokantasinda Polis yuzbasisi McClousky ile Virgil Solozzo'yu oldurdugu sahne bu tarihi olaydan esinlenmistir.Lokanta Coney Island'tan Bronx tasinmistir.Michael Corleone yine tuvalete gitmeden once izin istemistir.Kacis arabasini Ciro Terranova'nin yerinde Sal Tessio surmustur.
Joe Masseria'nin olumu ile Salvatore Maranzano zaferini ilan etmis, kendisini Capo di tutti Capi ( Babalarin babasi) ilan etmistir.Ulkenin onde gelen mafiosi bir salonda toplamistir.Bu salona dini resimler asilmis boylece olaya dinsel toplanti izlenimi verilmistir.Salvatore Maranzano italyanca tum konuklara yeni kurulan Italyan-Amerikan mafyasinin kurallarini ve organizasyonunu anlatmistir.
Salvatore Maranzano New York'ta bes aile kurmustur.
1 Charles " Lucky " Luciano ailesi
2 Joseph " Joe Bananas" Bonanno ailesi ( bu aile Maranzano'nun ailesi ama Maranzano bes ailenin uzerinde kendine yer bictigi icin Castellammarese klani o'nun yardimcisi Bonanno'ya 26 yasinda veriliyor ki en genc baba oluyor tarihte)
3 Joseph Profaci ailesi
4 Francesco Scalice ailesi
5 Gaetano Gagliano ailesi
Maranzano yine Roma imparatorlugundaki lejonerlere dayanarak ordu seklinde aile organizasyonunu anlatmistir. Buna gore :
En basta Boss ( Baba) hemen O'nun yaninda Cansigliere ( Danisman) ikisinin arasinda Baba'nin altinda Underboss ( ikinci baba) , O'nun altinda Capo'lar ( Yuzbasilar) onlarin altinda Soldati ( askerler yani uyeler) ve en altta uyelige uygun olmayan annesi-babasi Italyan olmayan yardimcilar yer almistir.Goodfellas adli filmde Ray Liotta'nin oynadigi Henry Hill karakterini goz onune alin, babasi Irlandali oldugu icin uyelige alinmiyor,annesi Sicilyali dahi olsa.